Procedure diepteonderzoeken

Hoe verloopt een rechtmatigheidsonderzoek?

1. Stappen diepteonderzoek

   1. 1. Kiezen van een onderwerp

      De CTIVD is onafhankelijk. Zij bepaalt daarom zelf naar welke onderwerpen zij onderzoek doet. Het kan voorkomen dat bijvoorbeeld de Tweede Kamer, de minister van Defensie of de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties de afdeling toezicht vraagt om naar een bepaald onderwerp onderzoek te doen. De afdeling toezicht bepaalt vervolgens of en hoe zij op dit verzoek in zal gaan. Zij kan er ook voor kiezen geen onderzoek in te stellen.

   2. 2. Aankondiging onderzoek

      Wanneer de afdeling toezicht heeft besloten om naar een bepaald onderwerp onderzoek te doen, zal de CTIVD dit formeel aankondigen. Dit doet zij via een brief aan de betrokken minister(s), de Eerste Kamer en de Tweede Kamer. Ook de AIVD en/of de MIVD worden hiervan op de hoogte gesteld.

   3. 3. Uitvoeren onderzoek

      Het uitvoeren van het onderzoek gebeurt in de eerste plaats door middel van dossieronderzoek. Hierbij stelt een onderzoeksgroep een juridisch kader op waaraan in een later stadium getoetst kan worden. Vervolgens vindt onderzoek bij de betrokken dienst(en) plaats, waarbij de groep op zoek gaat naar relevante (beleids)documenten, operationele rapportages en andersoortige stukken. De afdeling toezicht heeft rechtstreeks toegang tot de informatiesystemen van de diensten. Bovendien kan zij alle informatie bij de diensten opvragen die zij noodzakelijk acht voor de uitvoering van het onderzoek. Naast dossieronderzoek kan ook technisch onderzoek worden verricht, bijvoorbeeld naar logbestanden van de diensten of naar de werking van algoritmen en (technische) systemen.  Ook voert de afdeling gesprekken met (voormalig) medewerkers van de diensten en andere betrokkenen. Zo nodig kan zij personen onder ede horen.

      De verschillende onderzoeksvormen, te weten nulmetingen, diepteonderzoek,  kortdurend onderzoek, systeemonderzoek en het uitbrengen van advies zijn beschreven in het onderzoeksprotocol.

   4. 4. Opstellen van het rapport

      Wanneer het onderzoek is afgerond en het rapport is geschreven, bespreken de leden van de afdeling Toezicht van de CTIVD het rapport. Als zij met het rapport instemmen, wordt dit formeel opgesteld. In een toezichtsrapport zijn in ieder geval bevindingen, conclusies en aanbevelingen opgenomen. Het opgestelde rapport wordt naar de AIVD en de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en/of de MIVD en de minister van Defensie gestuurd. Zij hebben in totaal zes weken om hun reactie op het rapport te geven. 

   5. 5. Vaststellen van het rapport

      Daarna stellen de leden van de afdeling Toezicht van de CTIVD het rapport definitief vast. Nadat het rapport is vastgesteld, wordt deze naar de betrokken minister(s) verzonden. De minister heeft vanaf dat moment zes weken de tijd om het rapport aan de Tweede Kamer aan te bieden. De minister stuurt daarbij ook een reactie op het rapport aan de Tweede Kamer. Hierin staat onder meer welke aanbevelingen van de CTIVD de minister overneemt.  

   6. 6. Publicatie van het rapport

      Direct nadat het rapport aan de Tweede Kamer door de betrokken minister(s) wordt aangeboden, publiceert de CTIVD het rapport en bijlagen op de website. De Tweede Kamer kan over het toezichtsrapport debatteren. De vaste Tweede Kamercommissies voor Binnenlandse Zaken en voor Defensie kunnen er voor kiezen een toezichtsrapport eerst meer in de detail met de CTIVD te bespreken, voordat zij de betrokken minister vragen zich te verantwoorden over de inhoud van het rapport.

      De eventuele geheime bijlage wordt naar de Commissie Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten van de Tweede Kamer gestuurd en wordt door deze commissie besproken. 

   7. 7. Na het onderzoek

      Nadat het rapport is gepubliceerd, houdt de afdeling Toezicht van de CTIVD een vinger aan de pols. In gesprekken met medewerkers van de AIVD en/of de MIVD toetst zij hoe het rapport is ‘geland’ op de werkvloer. Ook wordt nagegaan op welke manier de door de minister overgenomen aanbevelingen uit het toezichtsrapport zijn opgevolgd.